Onlangs presenteerde het college van Ede haar plannen met het kazerneterrein. Het terrein wordt verdeeld in 4 stukken: een deel met duurdere woningen, een deel voor zorgvoorzieningen, een deel voor kunst en cultuur en een deel voor commerciële functies.

Opmerkelijk is dat met de bouw van duurdere woningen de afspraak om bij bouwprojecten 30% sociale woningen te bouwen in de prullenbak wordt gegooid. Met dit besluit loopt het college niet alleen vooruit op de nog te maken woonvisie, ze opereert ook in strijd met haar eigen beleid neergelegd in het convenant. Hierin staat dat “in afwachting op de woonvisie het ingezette beleid op het gebied van bouwen en wonen wordt voortgezet”. Ook de afzonderlijke collegepartijen hebben nog wel iets uit te leggen afgaande op hun verkiezingsprogramma’s:

CDA

• Er moeten meer goedkope woningen worden gebouwd
• De gemeente zet zich in voor sociale woningbouw
• Gemeente gaat eenzijdige bevolkingsamenstelling in de wijken tegen

Gemeentebelangen

• Goedkope woningbouw voor starters

SGP

• 33% goedkope woningen bij nieuwbouw projecten

VVD

• Extra mogelijkheden bieden voor jongeren en starters

En klap op de vuurpijl PvdA die omomwonden stelt dat

• koopwoningen gewoon weg te duur zijn en daarom 35% van de woningen in Ede-oost voor sociale woningbouw is.

De beloften blijken allemaal flinterdun en op te lossen onder financiële druk. Het lijkt er op dat de financiën overheersen bij het loslaten van de 30% sociale woningen. Maar het is wel een papieren werkelijkheid. Op papier zijn de boeken dan wellicht sluitend of is het verlies te overzien, maar in werkelijkheid moet je de woningen nog wel verkopen. En dat zal nog een hele opgave zijn. Niet alleen concurreert het kazerneterrein met andere bouwprojecten buiten de gemeente Ede, maar ook is er binnen de gemeente genoeg concurrentie in bijvoorbeeld Veldhuizen A, Kernhem, Het Nieuwe Landgoed, Otterlo en in Wekerom. En als je de woningen niet verkoopt ben je nog verder van huis. Elders worden juist bouwprojecten stilgelegd om dat de dure woningen niet te verkopen zijn.

En waar de potentiële kopers vandaan moeten komen? Het college gokt op mensen buiten de regio. Als dat al zo is zie ik graag een actief beleid om die mensen te interesseren. Alleen hopen dat de regio Foodvalley werkgelegenheid creëert en mensen massaal naar Ede doet trekken is veel te vaag.

Wat ontbreekt is een woonvisie. Met een dergelijke visie in de hand, waaruit de reële woonbehoefte blijkt, kunnen onderbouwde keuzes worden gemaakt. GroenLinks/PE pleit voor het handhaven van de 30% sociale woningen met normale grondprijzen totdat het woningbehoefte onderzoek en de woonvisie anders uitwijzen.

Recent ontvingen de Edese fracties en het college van B&W een brief van een comité met het verzoek om een monument te plaatsen ter nagedachtenis van de omgekomen Joodse inwoners van Ede in de periode 1940-1945. Eerder had dit comité ook al aandacht hiervoor gevraagd. Er is echter nog niet veel draagvlak voor een dergelijk monument.  

Binnen mijn fractie heeft Karel Jan Visser onderzoek gedaan naar de joodse gemeenschap in Ede. In de oorlog zijn 29 Joodse inwoners van de gemeente Ede gedeporteerd en omgekomen, het merendeel in Auschwitz en Sobibor. Van deze inwoners is er een in Ede geboren, mevrouw Adeline Marie Hartog. Zij is op 25 februari 1945 in KZ Flossenburg overleden.

Ede heeft veel te danken aan zeker een van haar joodse inwoners. De heer Hartog, overigens geen familie van de eerder genoemde mevrouw Hartog, heeft in Ede de kunstzijdefabriek ENKA, opgericht. Hij heeft tevens de Reehorst aangekocht en daar een culturele bestemming aan gegeven. Ook heeft hij een groot aantal woningen voor zijn werknemers laten bouwen. De heer Hartog was een sociaal bewogen man.

Gezien bovenstaande lijkt het mijn fractie een goed idee om in Ede een monument ter nagedachtenis van de joodse slachtoffers in de tweede wereldoorlog te plaatsen. De aard en de locatie van het monument kan dan worden gekoppeld aan het terrein waar de voormalige ENKA fabriek heeft gestaan. Dit gebied wordt momenteel heringericht voor woningbouw en enkele markante gebouwen blijven na restauratie staan. Zo ook het poortgebouw recht tegenover de spoorlijn. Daar had de ENKA een emplacement voor het overladen van goederen. Of er vanuit station Ede-Wageningen transporten van Joden hebben plaatsgevonden is niet zeker maar het spoor staat wel symbool voor de Holocaust. Daar moet toch een mogelijkheid zijn om een monument te plaatsen.

In de evaluaties van grote projecten als bijvoorbeeld de Noord-Zuid lijn in Amsterdam, de Betuweroute en het stationsgebied in Arnhem is de rode draad dat de politieke wens om een project uit te voeren leidend is geweest en dat bestuurders daarom niet tijdig in hebben gezien dat de seinen op oranje stonden. Die seinen zijn dan gebrekkige stuurinformatie, het ontbreken van controle mogelijkheden, ondoorzichtige contracten met onderaannemers en een onervaren projectorganisatie waardoor een complex te beheersen project ontstaat. 

Mijn fractie zet al een tijd vraagtekens bij de controle op het project Ede-oost. Om die reden hebben wij gevraagd om actuele financiële gegevens. Het antwoord van de projectleiding hierop is:  

“Overigens is de reden dat we nu nog geen actualisatie van de financiële getallen kunnen leveren, gelegen in het feit dat we dat pas gedegen kunnen doen als we een (ontwerp)verdiepingsslag hebben gemaakt in de verschillende projectonderdelen en op basis daarvan ook rekensessies/ramingen uitvoeren. Die dan de basis zijn voor specifiekere, en daarmee actuele, financiële basisgegevens. Die verdiepingsslag zijn we nu aan het maken en duurt tot ca de zomer, waarna voor de planonderdelen ook planuitwerkingen (functioneel ontwerp Parklaan, Ontwikkelplan Kazerneterreinen, etc.) aan de raad zullen worden voorgelegd; in de 2^de helft van 2010 ( cf. planning). De eerste inzichten in de nieuwe financiële getallen zijn dus in het 2^de kwartaal te verwachten “

Dit is niet alleen ronduit teleurstellend, het is ook verontrustend. Een dergelijk antwoord moet alle bellen laten rinkelen. Want als een project “in control” is, kan de projectleiding op ieder moment laten zien hoe het er voor staat. En dan heb ik het niet over details maar wel over de grote lijn van een project. Wie het antwoord ook goed tot zich door laat dringen leest er uit dat er tussen nu en het tweede kwartaal nog van alles kan gebeuren waar nu nog geen enkel zicht op is. Dit doet denken aan open eindjes. En tot eind tweede kwartaal is de projectleiding ook nog af van vervelende pottenkijkers als raadsleden. Want dat staat er ook nog impliciet. Kortom het klinkt allemaal weinig geruststellend.

We kunnen overigens niet zeggen dat de gemeenteraad niet is geïnformeerd. We zijn uitvoerig geïnformeerd maar het is onvolledig. We hebben geen inzage gekregen in de nieuwste cijfers en de prognoses. Zo wordt er nog teveel uitgegaan van berekeningen en verwachtingen van voor de kredietcrisis. Wat zijn bijvoorbeeld de gevolgen van de crisis voor de verkoop van ingeboekte verkoop van woningen, de verkoop van de bedrijfslocaties of de grondprijzen? 

De adviseur van de gemeenteraad speciaal aangesteld voor het project Ede-oost geeft aan dat “volgend jaar de projectorganisatie wel in staat moet zijn om sneller actuele informatie te verstrekken”. Dus nu niet! Voor mijn fractie, die ook bij een dergelijke groot project serieus haar controlerende taak wil uitvoeren, is dit natuurlijk onacceptabel. Bij ieder project maar zeker bij een groot project als Ede-oost dient de projectleiding er voor te zorgen dat vooraf alle projectonderdelen goed in beeld zijn door een (financiële) risicoanalyse uit te voeren. Dit verwerk je in een projectplanning waarin opgenomen mensen, middelen en kosten. En dit is complex want alles hangt met elkaar samen: de bouwkundige planning, de kosten, de interactie met de omgeving en veranderingen onderweg. Het is bij een dergelijk omvangrijk project spelen met complexiteit want er dient ook enige flexibiliteit te worden ingebouwd in de planning. Heb je dit niet goed voor elkaar dan ontstaat een project waar niemand goed greep op heeft. Om die reden is het een goed idee om de Amsterdamse “regeling risicovolle projecten” ook van toepassing te verklaren op het project Ede-oost.

In de vergadering van de raadscommissie Maatschappelijke Zaken van gisteren kwam het initiatiefvoorstel van de fracties van D66 en GroenLinks/PE over het museumbeleid aan de orde. Beide fracties zien graag een aanvulling op de kadernotitie museumbeleid. Het gaat dan om het versterken van de bestaande musea in Ede en het verkennen van de mogelijkheden van een museale functie in Ede-Oost.

Bij het versterken van de huidige musea worden uitgangspunten geformuleerd die tot doel hebben de gesubsidieerde musea in Ede niet louter in stand te houden, maar juist blijvend te professionaliseren. Daarom moeten deze musea voldoen aan, c.q. streven naar, basiseisen als:

·          het bezitten van een stabiele financiële basis

·          het beschikken over een beleidsplan

·          het beschikken over een collectieregistratie

·          het beschikken over gekwalificeerde medewerkers

Deze basiseisen zijn algemeen aanvaard in Nederland en opgesteld door de Stichting Nederlands Museumregister.

Om de musea blijvend te professionaliseren dienen ze langs de museale meetlat te worden gelegd. Het gaat dan om:

·          het vervullen van kerntaken als collectietaak, publiekstaak en bedrijfstaak.

·          in het bezit zijn van het certificaat ‘Geregistreerd museum’

·          het beschikken over een vrijwilligersbeleid

·          het opzetten van samenwerkingsprojecten tussen de musea en sectoren als toerisme en recreatie, bibliotheek;

Verder dienen de musea specifieke activiteiten uit te voeren als participatie bij evenementen en het ontwikkelen van lesmateriaal en activiteiten over de geschiedenis van de gemeentelijke kernen en streek. Dit lesmateriaal kan worden aangeboden aan het basis- en voortgezet onderwijs.

Met betrekking tot de mogelijk museale functie in Ede-Oost gaat het voorstel in op een nog nader uit te werken kunsthal concept in een van de monumentale gebouwen op het terrein. Hierbij zijn de volgende aandachtspunten essentieel:

·          een van meet af goede, degelijke financiële onderbouwing

·          een deugdelijk bedrijfsplan

·          een gedegen financiële paragraaf

·          het begrip “cultureel erfgoed” dient uitgangspunt te zijn, waarmee een verbinding van het verleden naar het heden wordt gelegd

Ook moet worden gekeken of dependances van het Historisch Museum, het Kröller Müller en het tegelmuseum in Ede –oost kunnen worden ondergebracht.

Zoals verwacht was er geen meerderheid te vinden voor het voorstel. De meeste fracties wilde liever wachten op de plannen van het college. Hiermee hebben ze een kans laten lopen om de verantwoordelijkheid naar zich toe te trekken en zelf invulling te geven aan de plannen.

Bij het initiatief zat ook een naam inclusief logo voor het museale gebouw in Ede Oost: Kunstenkazerne. Hiermee wordt een link gelegd tussen de vroegere activiteiten in het gebied, de ENKA fabriek en de kazernes en de toekomstige activiteiten, de kunst.